از نفت تا گرفتالکترود گرافیتیاهمیت کک و کک سازی در صنعت فولادمسئله الکترود گرافیتی

نقش تکنولوژی کربن در اقتصاد مقاومتی

مقوله کربن صرفا یک موضوع فنی نبوده بلکه ابعاد بسیار مهم اجتماعی، سیاسی و محیط زیستی را نیز در برمی‌گیرد. دولت‌ها در این زمینه نقش بسیار مهمی دارند، به‌ طوری‌ که بدون دخالت دولت‌ها رشد فن‌آوری‌ها و ظهور نوآوری‌های مربوطه عملا غیرممکن می‌کند.

اقتصاد مقاومتی یکی از مهم‌ترین فرامین رهبری در طول سالیان گذشته است. اقتصاد مقاومتی یعنی آن بخش از اقتصاد که مورد تهدید دشمن قرار می‌گیرد مورد بررسی قرار گرفته و با حذف نقاط ضعف و تبدیل آن نقاط به یک فرصت، اقتصاد را مقاوم کنیم. در مقابل شاید دومین کلمه­‌ای که در مورد اقتصاد در بیانات رهبری مورد توجه بوده اقتصاد دانش‌­بنیان است. اقتصادی که محرک اصلی آن تولید دانش است.

یکی از جملات بسیار کلیدی که رهبری در ارتباط این دو اقتصاد بیان فرمودند این است که اساس کار در اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش‌­بنیان است. ارتباط بین این دو بارها بررسی شده و به این نتیجه می‌­توان رسید که بدون توجه به دانش در بخش­‌های مورد تهدید نمی‌­توان آن بخش­‌ها را ترمیم کرد. همچنین نخبگان بی‌شماری در کشور به دنبال نقش‌آفرینی موثر برای تامین اقتصاد مقاومتی هستند که برای این نقش آفرینی باید ظرفیت آفرینی شود.

اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص فشارها بر کشور و تلاش برای کنترل و بی‌­اثر کردن آن فشارها است و در شرایط کنونی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است هم‌چنین برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی باید وابستگی­‌ها به کشورهای بیگانه کاهش یافته و بر تولید داخلی کشور و تلاش برای روی پای خود ایستادن افزایش یابد.

طبق نظر دولتمردان در تعریف اقتصاد مقاومتی، ضرورت مقاومت برای ردکردن فشارها و عبور از سختی­‌ها برای رسیدن به نقاط مثبت ملی نیاز است.

اصطلاح اقتصاد مقاومتی اولین بار در سال 2005 پس از محاصره غزه توسط اسرائیل که مواد غذایی و دیگر امکانات برای تولید و پیشرفت اقتصادی را نیز شامل می­‌شد و ناتوانی غزه در امکان صادرات و کشت بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله توت‌­فرنگی را کاهش داده بود مورد استفاده قرار گرفت و ضوابط و معیارهای حاکم بر مفهوم اقتصاد مقاومتی شناسایی شد. پس از تشدید تحریم­‌ها علیه ایران در سال­‌های اخیر این شیوه توسط حاکمیت ترویج می­‌شود و در اقتصاد مقاومتی هدف استفاده از توان داخلی و مقاومت در مقابل تحریم­‌ها با ایجاد کمترین بحران است.

ارتباط اقتصاد دانش­‌بنیان با اقتصاد مقاومتی

در اقتصاد دانش بنیان، تولید، توزیع و کاربرد دانش محرک اصلی رشد اقتصادی، تولید ثروت و اشتغال در فعالیت­‌های اقتصادی است. در این نوع اقتصاد فرایندهای خلق دانش، ذخیره‌سازی، اشتراک و به کارگیری آن باید به دقت برنامه­‌ریزی شود تا پیشرفت اقتصاد دانش­‌بنیان را تضمین کند. برای دستیابی به اقتصاد دانش‌بنیان بایستی شرایط لازم برای ابداع و نوآوری فراهم شود تا توانایی تبدیل ایده‌­ها به محصولات از طریق سرمایه­‌گذاری، به تولید محصولات جدید منجر شود.

طرح نقش نخبگان در اقتصاد مقاومتی

پیشرفت­‌های مقطعی و یا پیوسته کشور ایران را در سه دهه اخیر، می‌توان ناشی از اراده، مسئولیت‌پذیری و احساس دلبستگی نخبگان به کشور برشمرد که با وجود مشکلات فراوان و نبود زیرساخت­‌های فن‌آورانه، صدها شخصیت برجسته در رشته­‌های مختلف، به تلاش مشغولند و نتایج بزرگی را در عرصه‌­های مختلف بدست آوردند. نخبگان به عنوان کسانی که توان اثرگذاری روی محیط جامعه را دارند، می­‌توانند عامل تغییر در جامعه باشند و در ترویج و فرهنگ‌سازی اقتصاد مقاومتی نقش آفرینی کنند؛ اما این تنها نقش نخبگان در ترویج اقتصاد مقاومتی نیست.

موسسه دانش‌­بنیان برکت و الکترود گرافیتی

موسسه دانش‌­بنیان برکت یکی از ماموریت‌­های خود را نقش آفرینی در چارچوب سیاست­‌های اقتصاد مقاومتی، با رویکرد عدم ماندگاری و تصدی­گری و صیانت از ارزش و جایگاه والای علم و عالم در جامعه قرار داده و در این میان نقشی بسیار فعال دارد.

موضوع تطبیق مساله الکترود گرافیتی با اقتصاد مقاومتی و بیان چالش‌­ها و تهدیدهای پیش‌روی آن در این بخش مورد توجه قرار گرفته است. از سوی دیگر دانش‌­بنیان بودن این صنعت از دو جنبه مورد توجه قرار گرفته است. اول آنکه بدون توجه به دانش نمی‌­توان این چالش را حل کرد و این گسترش دانشی نیاز به مشارکت در سرمایه­‌گذاری‌­های جسورانه در کسب و کارهای دانش‌­بنیان و نوآور و رفع موانع فعالیت کسب و کارهای دانش‌­بنیان و نوآور خواهد داشت.

دوم آن‌ که با انتقال این صنعت متقابلا زیرساخت­‌های مورد نیاز کسب و کارهای دانش­‌بنیان و نوآور در کشور تامین خواهد شد.

ماموریت­‌های موسسه دانش­‌بنیان برکت به شرح زیر است:
  1. مشارکت در سرمایه­‌گذاری­‌های جسورانه در کسب­‌وکارهای دانش­‌بنیان و نوآور
  2. ایجاد یا مشارکت در ایجاد نهادهای مؤثر و نقش‌­آفرین در تکمیل زنجیره ارزش زیست‌­بوم کارآفرینی نظیر شتاب­‌دهنده‌­ها، صندوق­‌های سرمایه‌گذاری، کارخانه استارتاپ و فضای کار اشتراکی
  3. حمایت از ایجاد بسترها و زیرساخت­‌های مورد نیاز کسب و کارهای دانش‌بنیان و نوآور و رفع موانع فعالیت کسب و کارهای دانش‌بنیان و نوآور
  4. مشارکت در انجام فعالیت­‌های ترویجی نظیر برگزاری رویدادهای مرتبط با کسب و کارهای دانش‌­بنیان و نوآور، پشتیبانی رسانه­‌ای، شبکه‌سازی و آموزش
  5. نقش‌آفرینی در چارچوب سیاست­‌های اقتصاد مقاومتی، با رویکرد عدم ماندگاری و تصدی‌گری و صیانت از ارزش و جایگاه والای علم و عالم در جامعه
  6. کمک به ایجاد فرصت­‌های بیشتر و موثرتر برای ارتقای وضعیت زیست‌­بوم کارآفرینی و زیرساخت­‌های توسعه دانش و فعالیت کسب و کارهای دانش‌­بنیان و نوآور

موارد ۳ و ۶ از ماموریت سازمانی موسسه دانش‌­بنیان برکت به ایجاد زیرساخت­‌های توسعه دانش در کشور اشاره دارد. بدون ورود موسسه به این صنعت باید یک جایگزین برای موضوع انتقال دانش و توسعه آن در نظر گرفته شود.

از زاویه دیگر یکی از مواردکلیدی فعالیت موسسه استفاده از ظرفیت نخبگان و اقتصاد دانش‌بنیان برای ایجاد اقتصاد مقاومتی است. اولا مساله الکترود‌گرافیتی یکی از مهم‌ترین مصادق آسیب‌­پذیری اقتصاد مقاومتی درحوزه فولاد است و دوما بدون استفاده از ظرفیت نخبگانی و اقتصاد دانش‌بنیان امکان ایجاد استقلال صنعتی در این بخش نخواهد بود. در زیر به این موضوع اشاره شده است.

موسسه دانش‌­بنیان برکت با ورود به موضوع الکترود گرافیتی علاوه بر حل دانش‌­بنیان یک مساله مهم در اقتصاد مقاومتی کشور زیرساخت توسعه فناوری و اشتغال جوانان کشور را در تجهیزات، فناوری و صنایع مرتبط ایجاد خواهد کرد.

همانطور که گفته شد این صنعت هم نیاز به دانش دارد و هم با آوردن این صنعت می‌توان شاخه­‌های مغفول مانده و پرکاربردی از دانش را در کشور فعال کرد. این صنعت هم ارزآور است هم دانش‌­آور و هم دانش‌­بر. درنتیجه در پاسخ به این سوال که آیا ورود به مساله الکترود گرافیتی وظیفه موسسه دانش‌بنیان برکت یا ستاداجرایی فرمان امام است باید بپرسیم که چرا که نه؟ آن هم در شرایطی که اکثر بخش‌های مرتبط با موضوع اعلام کرده‌­اند که نتوانسته‌­اند به صورت پایدار و واقع‌­بینانه مشکل را حل کنند و در حقیقت مشکل همچنان روی میز تهدیدهای اقتصادی باقی مانده است. که در بخش طرح مساله به آن خواهیم پرداخت.

در نهایت و با توجه به موارد بالا به نظر می‌­رسد ورود موسسه دانش­‌بنیان برکت به موضوع الکترود گرافیتی درحقیقت یک پاسخ به این چگونگی نقش‌آفرینی اقتصاد دانش‌­بنیان در اقتصاد مقاومتی است. جایی که برای ایجاد مقاومت در صنعت فولاد کشور نیازمند ده‌­ها شاخه دانشی مستقل و نوآور خواهیم بود.

منبع: برگرفته از کتاب جامع از نفت تا گرفت؛ مسئله الکترود گرافیتی

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *