نفت

نفت خام ایران چه ویژگی‌هایی دارد؟

نفت یا پترولیوم مایعی غلیظ و افروختنی به‌رنگ قهوه‌ای سوخته،سبز تیره یا سیاه است که در لایه‌های بالایی بخش‌هایی از پوسته کره زمین یافت می‌شود.

واژه نفت در زبان انگلیسی پترولیوم نامیده می­‌شود که از دو کلمه پترا (لغت یونانی کلمه سنگ) و کلمه اولئوم (روغن) تشکیل شده است. نفت مایعی است که عمدتا از دو عنصر آلی هیدروژن و کربن تشکیل شده و دارای مقادیر کمتری از عناصر سنگین مانند نیتروژن، اکسیژن و گوگرد است که طی سالیان دراز در لایه‌­های زمین تشکیل شده و در سنگ مخزن نفت تجمع یافته است.

نفت یک منبع غنی از مواد شیمیایی است. برش گازی نفت، شامل ترکیب­‌هایی با نقطه جوش پایین و برش سنگین نفت، شامل ترکیب‌­هایی با نقطه جوش بالا است. مولکول­‌های این گازها از یک تا چهار اتم کربن دارند و چون سبک هستند، نیروهای جاذبی بین مولکولی در آن‌ها بسیار ناچیز است. به این علت این مولکول­‌ها به آسانی از یکدیگر جدا و به صورت گاز از برج تقطیر خارج می‌­شوند.

نفت خام حالت روغنی دارد و به اشکال جامد، مایع و گاز دیده می‌­شود. برخی اوقات به تمام اشکال نفت،هیدروکربن نیز گفته می­‌شود. اگر هیدروکربن‌­ها در سازندهای متخلخل تجمع یابند، مخازن نفتی را تشکیل می‌­دهند که از مجموع چندین مخزن نفتی، یک میدان نفتی حاصل می‌­شود.

انواع نفت خام

نفت خام انواع مختلفی دارد که بیش از هفتاد نوع آن به مقدار تجاری، تولید و در بازار معامله می‌­شود. شاید هیچ دو نفت خامی را نتوان یافت که خصوصیات آن درست مثل هم باشد؛ اما می‌­توان ویژگی­‌هایی به دست آورد که از طریق آن و با مقایسه آن‌ها با ویژگی­‌های نفت خام­‌های شاخص نظیر برنت، دبلیو.تی.آی و دوبی، بهای معقولی برای آن‌ها در بازار به دست آید. از جمله این ویژگی­‌ها سبکی، سنگینی، ترشی و شیرینی است.

برای نشان دادن میزان سبکی و سنگینی نفت خام، به طور معمول از شاخص (API) استفاده می­‌شود. این شاخص از حاصل تقسیم عدد 5/14 بر وزن مخصوص نفت خام در درجه حرارت 60 درجه فارنهایت، منهای عدد 5/131 به دست می­‌آید. نفت‌­های خام با API بالاتر از 30 را سبک، 20 تا 30 را متوسط و پایین‌­تر از 20 را نفت خام سنگین می‌گویند. نفت­‌های خام با API بیشتر از 44 مانند نفت خام «اکوفیسک» نیز وجود دارد که آن‌ها را بسیار سبک می‌گویند.

نفت خام افزون بر «هیدروکربن­‌ها»، ناخالصی­‌هایی نظیر نیتروژن، گوگرد، نمک و فلزات نیز در خود دارد. مقدار گوگرد (سولفور) موجود در نفت، یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت آن است. هیدروژن سولفید به سبب داشتن خاصیت اسیدی، خورندگی دستگاه‌­های تقطیر را افزایش می­‌دهد و به سبب سمی بودن، به محیط زیست خسارات جبران ناپذیری وارد می‌­کند. به همین دلیل، حذف آن از نفت خام ضرورتی انکار نشدنی و در عین حال پرهزینه است.

نفت شیرین به نفت خامی می­‌گویند که میزان گوگرد آن کمتر از 5/0 درصد و نفت ترش به نفت خامی می­‌گویند که میزان گوگرد آن بیش از ۵/0 درصد باشد. میزان گوگرد موجود در نفت خام به طور معمول بین 1/0 و ۵ درصد وزن نفت خام است. بیشتر نفت‌­های خام ­شیرین، سبک و بیشتر نفت­‌های خام ترش، سنگین هستند.

مشخصات نفت خام ایران

 

جدول 1: مشخصات انواع نفت خام و میزان گوگرد موجود در هر کدام

جدول 2:  مقایسه مشخصات نفت کشورهای نفتی

منبع: برگرفته از کتاب جامع از نفت تا گرفت؛ مسئله الکترودگرافیتی

 

نمایش بیشتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *