بررسی پروژه‌های در دست اجرای شرکت اروند کک ایرانیان و نقش این شرکت در تامین الکترود گرافیتی مورد نیاز کشور
با راه‌اندازی واحد صنعتی تولید کک نفتی در منطقه آزاد اروند انتظار می‌رود کک نفتی مورد نیاز صنایع از این واحد تامین شود.
شرکت اروند کک ایرانیان در زمینه مشاوره، طراحی و ساخت، نصب، راه اندازی کارخانجات کک سوزنی و کک اسفنجی و صنایع مرتبط و تولید کک سوزنی و اسفنجی فعالیت دارد.
در دی ماه 1398 شرکت اروند کک ایرانیان با مشارکت شرکت‌های فولاد خوزستان، معدنی وصنعتی چادرملو، ایده‌پردازان صنعت فولاد، گروه توسعه فراگیر خوزستان، معدنی و صنعتی گل‌گهر با سرمایه اولیه 10 میلیارد ریال و با موضوع فعالیت مشاوره، طراحی، ساخت، نصب، راه‌اندازی کارخانجات کک سوزنی و کک اسفنجی و صنایع مرتبط و تولید کک سوزنی و اسفنجی تاسیس شد.
منطقه آزاد اروند در جنوب خوزستان محدوده شهرستان‌های آبادان و خرمشهر و جزیره مینو را شامل می‌شود.
تولید کک نفتی در ایران
کک نفتی برای تولید آند در کارخانه‌های شمش آلومینیوم مورد استفاده قرار می‌گیرد به طوری که برای هر تن شمش این فلز حدود 500کیلوگرم کک نفتی (کلسینه) نیاز است. کارخانه‌های تولید آلومینیوم در حال حاضر سالانه بیش از 70 میلیون دلار صرف واردات این ماده می‌کنند. علاوه بر آن در روش قوس الکتریکی تولید فولاد خام، کک نفتی برای تولید الکترود گرافیتی استفاده می‌شود. همچنین در فرایند تولید تیتانیوم و حتی سیمان، کک نفتی استفاده که در مجموع 100 میلیون دلار ارز از کشور برای واردات کک نفتی خارج می‌شود در حالی که با راه اندازی واحد صنعتی تولید کک نفتی در منطقه آزاد اروند انتظار می‌رود کک نفتی مورد نیاز صنایع آلومینیوم از این واحد تامین شود.
در حال حاضر سالانه 200 هزار تن کک نفتی توسط صنعت آلومینیوم کشور برای تولید آند مورد استفاده قرار می‌گیرد که تمامی میزان از طریق واردات تامین می‌شود اما راه اندازی این طرح نیمه صنعتی آغازی برای استفاده از فناوری ایرانی و تولید صنعتی این ماده پرمصرف صنایع فلزی و غیرفلزی است.
با در نظر گرفتن اینکه بالاترین رکورد میزان تولید با کیفیت بالا فولاد در کشور توسط فولاد خوزستان انجام می‌شود، سالانه ۷۰۰ میلیون تا یک میلیارد دلار کک (کربن) واردات کشور می‌شود که با ساخت این کارخانه کمک بسیار بزرگی در تامین این محصول و کاهش واردات خواهد شد.
رییس هیات عامل ایمیدور به برنامه‌های افق 1404 ایران برای دستیابی به اهداف 5/1 میلیون تنی ظرفیت تولید آلومینیوم و 55 میلیون تنی فولاد خام اشاره کرد و گفت: این برنامه‌ها ضرورت تامین مواد اولیه همچون کک نفتی را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
کارخانه کک سازی
کارخانه کک سازی شامل بخش‌های اصلی زیر است:
- کارگاه آماده سازی زغال سنگ
- کارگاه کک سازی
- بخش بازیابی و پالایش مواد شیمیایی گاز کک
- واحدهای کمکی و خدماتی عمومی
کک از حرارت دادن ذغالسنگ بدون حضور هوا تا دمای بالاتر از 1000 درجه سانتیگراد و تحت زمان مشخص بدست می‌آید؛ با انجام این فرآیند مواد فرار موجود در زغال بصورت گاز خارج شده و ماده جامد سیاه، متخلخل و سختی بنام کک باقی می‌ماند. کک یکی از مهم‌ترین و گران‌قیمت‌ترین مواد اولیه مصرفی در پروسه تولید آهن به روش کوره بلند است؛ بطوریکه به ازای تولید هر تن آهن خام در کوره بلند حدود 0.5 تن کک مصرف می‌شود و از آنجا که بیش از 70 درصد فولاد دنیا از مسیر تولید آهن در کوره بلند تولید می‌شود کک اهمیت صنعتی و اقتصادی ویژه‌ای دارد.
در طی فرایند کک سازی و خروج هیدروکربن‌ها و در پی آن تشکیل مواد فرار گاز موسوم به “گاز کک” شکل می گیرد این گاز دارای ارزش حرارتی بالا و مواد شیمیایی با ارزشی است که از طریق بخش‌های بازیابی و پالایش مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند یکی از مهم‌ترین فراورده‌ها در اینجا قطران است.
در آخرین مرحله پالایش گاز کک، این گاز پس از عبور از واحدهای “میعان و اگزاستر”، “گوگرد زدایی” و ” آمونیاک زدایی” و حذف قطران، گوگرد و آمونیاک آن، در آخرین مرحله جهت بازیابی بنزن از گاز کک وارد واحد “استحصال بنزن” می شود؛ ترکيبات اصلی بنزول عبارتند از : بنزن، تولوئن و زايلين‌ها؛ علاوه بر اين ترکيبات، بنزول دارای مقداری نفتالين و ناخالصی‌های سولفيد کربن، تيوفن، فنل‌ها، بازهای پيريدنی و ترکيبات اشباع نشده (کومارون، ايندن) است. ترکيب بنزول بستگی مستقيم به کیفیت زغال و درجه حرارت باطري‌های کک سازی دارد.
منابع:
- https://rasm.io/company/14008871773/
- http://www.felezatonline.ir
- https://www.tasnimnews.com/fa/news
- https://www.irna.ir/news/83667850
- http://zisco.midhco.com/fa/page/coke.html
