اخبار اهمیت کک و کک سازی در صنعت فولاد کک

برای تحقق اهداف سند چشم‌انداز توسعه کشور در زمینه صنعت فولاد و آلومینیوم چقدر به سرمایه‌گذاری در زمینه کک سوزنی، کک نفتی و کک اسفنجی نیاز است؟

یکی از اهداف اساسی طبق سند چشم انداز 1404 کشور، دستیابی به تولید 55 میلیون تن فولاد است.

1 آذر, 1400

زمان تقریبی مطالعه 5 دقیقه

یکی از اهداف اساسی طبق سند چشمانداز 1404 کشور، دستیابی به تولید 55 میلیون تن فولاد است. امروزه تولید و مصرف فولاد، یکی از شاخص‌هاي اصلی توسعه یافتگی جوامع به شمار می‌آید و صنایع فولاد سهم مهمی را در سازندگی، بازسازي و توسعه کشورها ایفا می‌کند تا جایی که در‌ سال‌هاي اخیر تقاضاي فولاد در ایران و جهان از میزان تولید آن بیشتر شده است. در سند چشم‌انداز کشور نیز ظرفیت تولید فولاد به گونه‌اي هدف‌گذاري شده که نه تنها نیاز داخل را پوشش می‌دهد بلکه امکان صادرات این کالاي ارزشمند به سایر کشورها را نیز فراهم می‌نماید. لذا تحقق چشم‌انداز از اهمیت ویژه‌اي برخوردار بوده و لازم است محدودیت‌ها و موانع موجود در این راه شناسایی شوند.

شرایط تحقق تولید فولاد بر اساس سند چشم‌انداز ۱۴۰۴

امروزه، یکی از اساسی‌ترین پایه‌هاي اقتصادي کشورهاي جهان را صنایع آهن و فولاد تشکیل داده و تولید و مصرف فولاد یکی از شاخص‌هاي اصلی توسعه یافتگی کشورها و جوامع به شمار می‌آید. افزایش مصرف فولاد، افزایش تولید و رقابتی شدن بازار را به همراه داشته و تولیدکنندگان را به آن داشته تا با بالا بردن بهره‌وري و استفاده از امکانات موجود سهم بیشتري از بازار را به خود اختصاص دهند.

در سند چشم‌انداز نیز که با هدف هدایت ایران به سمت کشوري توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادي، علمی و فناوري در سطح منطقه تدوین شده، افزایش تولید این کالاي استراتژیک مورد توجه خاص قرار گرفته و دستیابی به ظرفیت تولید 55 میلیون تن فولاد به عنوان یک هدف مهم عنوان شده است.

در حال حاضر فولاد سهم 2/5 درصدي از تجارت جهانی را به خود اختصاص می‌دهد و تولید آن در جهان بالغ بر 55/1 میلیارد تن است. این میزان در مقایسه با تقاضاي جهانی فولاد که بالغ بر 65/1 میلیارد تن است هنوز جاي رشد دارد و با فرض حفظ روند کنونی میزان تولید و تقاضاي آن در پایان سال 1404 (2025)، به ترتیب به بیش از 13/2 و 48/2 میلیارد تن می‌رسد. لذا، افزایش تولید فولاد داراي توجیه اقتصادي است و به درستی در سند چشم‌انداز کشور دیده شده است.

ایران با دارا بودن بیش از 2/4 میلیارد تن ذخیره قطعی و بیش از 5 میلیارد تن ذخیره احتمالی سنگ آهن و نیز به ترتیب با 8/1 و 1/7 میلیارد تن ذخیره قطعی و احتمالی ذغال سنگ، همچنین با دارا بودن رتبه دوم جهان از نظر میزان ذخایر گازي، سابقه طولانی در تولید فولاد، وجود نیروهاي متخصص در زمینه تولید فولاد، مصرف روزافزون فولاد در کشور و وجود بازار داخلی و منطقه‌اي مناسب داراي مزایاي رقابتی و نسبی مطلوب براي تولید فولاد است.

یکی از عناصر مهم سند چشم‌انداز کشور در افق 1404، کمک به پیشرفت و توسعه کشور از طریق دستیابی به ظرفیت تولید سالیانه 55 میلیون تن فولاد است. اگرچه برخورداري کشور از منابع عظیم در حوزه‌هاي منابع انسانی، مواد اولیه و انرژي و نیز وجود بازارهاي مناسب داخلی و منطقه‌اي دستیابی به این هدف را امکانپذیر نموده، اما موانع جدي و مشکلات متعددي نیز در این راستا وجود دارد که لازم است مسئولین و متولیان امر توجه خاص به آن‌ها مبذول نمایند و اقدامات مقتضی با در نظر گرفتن زمانبندي مناسب اتخاذ نمایند تا در راه تحقق چشمانداز خللی وارد نشود.

سند چشم انداز 1404 در زمینه آلومینیوم

رییس سندیکای آلومینیوم ایران گفت: سندیکا همیشه تلاش داشته تا سیاستگذاران دولتى را متقاعد نماید تا با تدوین اطلاعات پایه مدون برای صنعت آلومینیوم و با تهیه یک سند چشم انداز، پیشرفت متناسب با رشد آن در کشورهاى همسایه برای آینده این صنعت تدوین و با همکارى دست اندرکاران بالادستی و حمایت بخش خصوصی اجرائى نماید. در همین راستا نشست‌هایی نیز با ایمیدرو و سازمان‌های مختلف برگزار کرده‌ایم تا همفکری و همدلی لازم بوجود آمده است.

برای برنامه‌ریزی و تعیین اهداف‌ باید توان دولت مردان و شرکت‌های پایین دستی را درنظر بگیریم و به ثمر رسیدن برنامه‌ها را پایش و پیگیرى نمائیم. در سند چشم انداز، تولید یک و نیم میلیون تن آلومینیوم خام در کشور تا سال ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی شده است که امیدوارم در سال جهش تولید با همت دسته جمعى بخش دولتى و خصوصى عقب ماندگى در رسیدن به این هدف جبران شود.

گودرزی با اشاره به عقب بودن نسبت به سایر کشورهای منطقه در تولید آلومینیوم، گفت: حق صنعت آلومینیوم ایران به عنوان اولین تولیدکننده آلومینیوم در خاورمیانه خیلی بیشتر است، با این حال اگر همکاری‌های لازم برای رسیدن به تولید یک ونیم میلیون تن آلومینیوم صورت گیرد، قطعا موفقیت بزرگی حاصل می‌شود. صنعت آلومینیوم در مقایسه با صنایع دیگر مخصوصا فولاد که تامین مواد اولیه‌شان در داخل است، رشد چشمگیری نداشته و دلیل اصلی وارداتی بودن ماده اولیه صنعت یعنی آلومینا است که بیش از دو سوم آن وارد می‌شود.

همچنین تحریم‌ها‌ و مشکلات در روابط سیاسی کشور با دنیا، تاثیرات شدیدی بر این صنعت گذاشته است که مشکلات بسیاری را در تهیه مواد اولیه و قیمت آن ایجاد می‌کند. ما باید بتوانیم مواد اولیه این صنعت را در داخل کشور تولید کنیم که بر روی آن بسیار فکر شده و حتی معادنی در کشور گینه خریداری شده اما هنوز به یک برنامه عملیاتی اجرایی نرسیده‌ایم.

قرار شده است که آلومینای جاجرم نیاز مواد اولیه صنعت آلومینیوم را تامین کند. این واحد کمک بسیاری کرده و در سال 240 الی 260 هزارتن آلومینا تولید می‌کند که برای مصارف داخلی است که برای تولید حدود 130 هزارتن آلومینیوم استفاده می‌شود. بوکسیت آلومینای جاجرم جوابگوی توسعه این صنعت را نمی‌دهد. بنابراین باید به فکر منابع دیگر بود که این منابع عموما از خارج کشور تامین می‌‎شوند.وی افزود: در حال حاضر منابع سنگ بوکسیت زیادی در کشور نداریم و بهترین کشورهای دنیا که منبع آن هستند آفریقا و گینه است.

بنابراین، نظارت و سیاست‌گذاری‌ها برای حمایت از صنایع پایین دستی به نحوی باید باشد که علی‌رغم تحریم‌ها و مشکلات برای تهیه مواد اولیه، قطعات و تکنولوژی، بتوانند پیشرفت داشته و توسعه پیدا کنند.

محمد آقاجانلو با اشاره به نیاز آلومینیوم و فولاد کشور به کک آندی و کک اسفنجی،‌ اظهار داشت: در حال حاضر نیاز سالانه کشور به کک آندی و سوزنی بیش از 400 هزار تن است و این رقم برای افق سال 1404 به حدود 770 هزار تن در سال خواهد رسید. عمده کشورهای تولیدکننده کک،‌ مواد اولیه خود را از نفت تامین می‌کنند این در حالی است که ایران نیز با توجه به در اختیار داشتن ذخایر قابل اتکا و بلند مدت نفت، قادر است به همین روش کک مورد نیاز صنایع آلومینیوم و فولاد را تامین کند.

البته روش دیگری برای تامین ماده اولیه کک از زغالسنگ نیز وجود دارد اما این ماده از نظر ذخایر در کشور و نیز مشکلات زیست محیطی که دارد، قابل اتکا برای تولید کک نیست. در حال حاضر دو پالایشگاه قطران زغال سنگ در اصفهان (با ظرفیت تولید 18هزار تن) و زرند کرمان (با ظرفیت تولید 9 هزار تن) وجود دارد که تنها کارخانه اصفهان با ظرفیت تولید سالانه 18 هزار تن مشغول به تولید است در حالی که قیر قطران زغال سنگ، به تولید کک با ساختار مناسب منجر نمی‌شود. برای تولید کک با ساختار مناسب، باید فرایند پیش تصفیه انجام شود که در این صورت، میزان کک حاصل از قطران به حدود 10هزار تن خواهد رسید.

معاون ایمیدرو افزود: علاوه براین، قیر قطران با توجه به ترکیبات آن، مناسب برای حمل در مسافت‌های طولانی نیست و انجام آن مستلزم تمهیدات خاص است.

منابع :